وَنسان وَن‌گوگ (Vincent van Gogh) ، ۹۰ نقاشی از خود باقی گذاشت که مهمترین آنها در سه سال آخر حیاتش خلق شدند. در زمان حیاتش در گمنامی مطلق به سر می‌برد، اما سال‌هاست که به عنوان یکی از تأثیرگذارترین نقاشان پساامپرسیونیسم شناخته و امروز آثارش در معتبرترین موزه‌های جهان نگهداری می‌شود.
او در دوران زندگی کوتاه خود جزو طبقه کارگر به حساب می‌آمد و از آن دسته هنرمندانی بود که تا زمان حیاتش هنرش شناخته نشد و آثارش به قیمت‌های بسیار پایینی به فروش می‌رفت. هرچند سال‌ها بعد آثار او را با گران‌ترین رقم‌ها در رویدادهای هنری خرید و فروش کردند، اما هنر ونگوگ برای خودش ثمری نداشت.
ونگوگ که از بیماری روانی رنج می‌برد در یکی از نامه‌های خود به بردارش، خودش و بی‌توجهی به آثارش را اینگونه توصیف کرده بود : من در دید اغلب مردم یک فرد متوهم، یک فرد عجیب و غریب یا یک انسان نامطبوع، یا کسی که هیچ جایگاهی در جامعه ندارد و نخواهد داشت و خلاصه این‌که بی‌ارزش‌ترین موجود ممکن به نظر میرسم. حتی اگر کاملا هم اینگونه باشد، یک روز کارهایم نشان می‌دهد که یک انسان عجیب و غریب و بی‌هویت چه‌ها در ذهن و قلب خود داشته است.
خالق آثار معروف و ماندگار «شب‌های پرستاره» و «گلهای آفتابگردان» که ۳۰ مارس ۱۸۵۳ در شهر کوچکی در کشور هلند به دنیا آمد، در تاریخ ۲۹ جولای ۱۸۹۰ در سن ۳۷ سالگی از در میان کشتزارها بر اثر شلیک گلوله‌ای که عموما گفته می‌شود خودش آن را شلیک کرده، زخمی شد و روز بعد هم درگذشت.
اسلحه ای که ونگوگ خودش را با آن کشت
پدر ون گوگ پیشوای روحانی پروتستان بود و سه عمو داشت که کسب و کارشان فروش آثار هنری بود. سال‌های نخست زندگی چندان باب میلش نبود. بعد از این‌که از کار کردن در فروشگاه عمویش و دلالی آثار هنری خسته شد، مسیر زندگی را به عنوان یک کشیش پروتستانی ادامه داد. در همین دوره نیز شروع به کشیدن طرح‌هایی از مردم محلی کرد. در همان دوره و در سال ۱۸۸۵ اثر «سیب‌زمینی‌خورها» را که به عنوان اولین کار مهم او شناخته می‌شود کشید.
ونگوگ اثر «سیب‌زمینی‌خوران» را به جبران زحمات برادرش تئو برای او فرستاد و در بخشی از نامه‌ای که به همراه اثر فرستاده بود، نوشت: من تلاشم را کرده‌ام که تأکید کنم این آدم‌هایی که در نور چراغ مشغول خوردن سیب‌زمینی هستند، با همان دستانی که در ظرف‌ها گذاشته‌اند، زمین را کنده‌اند و این تابلو از کار سخت آنها و این‌که چگونه غذایشان را به‌دست می‌آورند سخن می‌گوید.
اثر زیبای "سیب زمینی خوران"
او نقاشی را با حمایت‌های مالی بردارش به صورت حرفه‌ای در بروکسل و پاریس یاد گرفت. در مارس ۱۸۸۶ به پاریس رفت و بعدا به شهر آرل در جنوب فرانسه نقل مکان کرد.
زندگی در پاریس تأثیر بسزایی در زندگی هنری ونگوگ داشت. درست در زمانی که پاریس مهد هنر شده بود، او در این شهر زندگی و مهم‌تر از همه به صورت جدی و متعدد نقاشی می‌کرد. در این دوره آثار ونگوگ متأثر از محیطی که در آن قرار گرفته بود، روشن‌تر و درخشان تر می‌شد. او با استفاده از تکنیک بازی رنگ‌ها، رنگ‌های متضاد و جیغ را در کنار هم قرار می‌داد و همین موضوع هم بعدها منجر به منحصر به فرد شدن آثارش شد.
اتاق خواب ونگوگ
کشیدن طبیعت و به‌ویژه مزرعه‌های گل آفتابگردان، زندگی مردم در شهر و کافه‌ها و کشیدن پرتره بخش زیادی از آثار ونگوگ را به خود اختصاص داده بود.
گل های آفتابگردان
گلهای آفتابگردان، از جمله آثاری است که در دوران مثبت‌اندیشی ونگوگ کشیده شده است نیز از معروف‌ترین آثار او و مهمترین نقاشی‌های تاریخ هنر جهان محسوب می‌شود.
گل های آفتابگردان
این تابلو زمانی که ونگوگ منتظر «پل گوگن» بود تا با همراهی او به عنوان استاد، یک گروه هنری راه بیندازد، خلق شد. «گلهای آفتابگردان» قرار بود به‌عنوان نماد دوستی، گوگن را تحت تأثیر قرار دهد، اما شرایط به‌گونه‌ای که ونگوگ هرگز تصور نمی‌کرد، پیش رفت.
گلهای آفتابگردان، اهمیت ویژه‌ای برای ونگوگ داشت. او هفت نمونه از این تابلو را کشید. برای او رنگ زرد به معنی شادی و خوشبختی بود. گل آفتابگردان در ادبیات هلند، نمادی از فداکاری و وفاداری است.
هواخوری زندانیان، از دیگر آثار مشهور ونگوگ است که به نوعی فکر ناآرام و مغشوش خودش را به تصویر کشیده است. این اثر در سال ۱۸۹۰ و در زمانی خلق شد که ونگوگ به شدت دچارافسردگی بود.
هواخوری زندانیان
موضوعی که در این نقاشی بیش از هرچیز جلب توجه می‌کند حضور یک فرد در میان حلقه زندانیان است که با صورت بیمارگونه خود به بینندگان نگاه می‌کند؛ این فرد در حقیقت خود «ونسان ونگوگ» است.
ونگوگ در فوریه ۱۸۸۸ دقیقا زمانی که از تنهایی شدید رنج می‌برد، به «آرل» سفر کرد. او قصد داشت یک گروه از هنرمندان را در خانه زردرنگی که اجاره کرده بود، گردهم آورد. او در بهار همان سال از «پل گوگن» نقاش پست‌امپرسیونیست فرانسوی، برای پیوستن به این گروه دعوت کرد.
ون گوگ تمام تابستان را به خلق نقاشی‌های متعدد سپری کرد تا به گوگن نشان دهد چه توانمندی‌هایی دارد. گوگن سرانجام در اکتبر به آرل رسید، اما اتفاق‌ها آن‌طور که ونگوگ تصور می‌کرد، پیش نرفت؛ با این‌که گمان می‌شد آنها زوج هنری مناسبی برای هم باشند، به این نتیجه رسیدند که خیلی کم با هم اتفاق نظر دارند.
گوگن درباره رابطه‌اش با ونگوگ گفت: مسلماً در زمینه نقاشی با هم به تفاهم نمی‌رسیم. ونگوگ نیز انتقادهای گوگن را «عذاب‌آور» دانست و همین باعث شد او ثبات روانی خود را تا حد زیادی از دست بدهد. اما بدتر از آن، این بود که گوگن او را در ماه دسامبر رها کرد و رفت.
او در ۲۳ دسامبر ۱۸۸۸ با تیغ به سمت گوگن حمله کرد، اما ناگهان ایستاد و راهش را عوض کرد. گفته می‌شود همان شب، گوش خود را برید و اگر مردم پلیس را خبر نکرده بودند، از خونریزی جان خود را از دست داده بود. برخی دیگر از تاریخ‌پژوهان هنر بر این باورند که ونگوگ گوش خود را برای کسی که بسیاردوستش میداشت بریده و برای او ارسال کرد است.
فوریه سال ۱۸۸۹ مردم آرل از مقامات خواستند تا ونگوگ در یک آسایشگاه روانی بستری شود. به این ترتیب، ونگوگ بدون این‌که وسیله‌ای برای نقاشی یا کتاب در اختیارش باشد، در یک اتاق حبس شد. اما مدتی بعد ونگوگ را به آسایشگاه روانی دیگری منتقل کردند و او توانست تا اندازه‌ای توهمات خود را کنترل کند.
از معروف‌ترین نقاشی‌های ونگوگ در طول سه سالی که در این بیمارستان بستری بود خلق شدند که از جمله آنها می‌توان به اثر «شب پرستاره» اشاره کرد.
شب پر ستاره
ونگوگ «شب پرستاره» را که اکنون یکی از شاهکارهای پرطرفدارش است، با نگاه کردن به آسمان شب از پنجره آسایشگاه روانی کشید؛ اما همیشه از آن به‌عنوان یک اثر ناموفق یاد می‌کرد. او در نامه‌هایی که به برادرش نوشت، درباره این اثر گفت: این اثر با من حرف نمی‌زند، حتی یک ذره هم خوب نیست.
این در حالی است که اثر «شب‌های پرستاره» این هنرمند هم‌اکنون یکی از شاهکارهای هنری جهان محسوب و به‌عنوان یکی از نمادهای هنر نوگرای اروپا نیز شناخته می‌شود.
جدال میان ونگوگ و جنونی که گریبان‌گیرش شده بود در نهایت به نفع بیماریش تمام شد. سرانجام در ۲۹ جولای ۱۸۹۰ در سن ۳۷ سالگی در میان کشتزارها، گلوله‌ای به سینه او شلیک شد و روز بعد در مهمان‌سرای «روو» درگذشت. تصور عمومی بر این است که او خود گلوله را به سینه‌اش شلیک و خودکشی کرده است.
مزرعه ذرت
گل های وحشی
در نهایت باید گفت که حضور اندک اما پر رنگ ونگوگ در دنیای هنر نگاه و دید بسیار متفاوتی به هنرمندان قرن بعد داد تا با نگرشی جدید به مضوعات و علی الخصوص رنگ به خلق آثار بدیع و جذاب بپردازند...